مبانی جغرافیای سیاسی از دیدگاه اسلام با تأکید بر نهج البلاغه

Authors

ریحانه عالم

محمود واثق

abstract

نهج البلاغه پس از قرآن کریم و سیره سیاسی پیامبر اکرم (ص)، بنیادگذار فلسفه سیاسی اسلام است که راهبردهای روشنگرانه ای در زمینه سیاست و حکومت ارائه نموده است. حضرت علی (ع) در بسیاری از خطبه ها، نامه ها و حکمت های این کتاب، علاوه بر روشن ساختن نوع معرفت شناسی، هستی شناسی و رویکرد فلسفی خود به جهان، به موضوع نحوه سیاست و مدیریت جامعه و سرزمین از ابعاد مختلف می پردازد.از آنجا که هر نظام سیاسی در جهان دارای چارچوبی ایدئولوژیک است، لذا ایدئولوژی ها نقشی مهم در شیوة سازماندهی سیاسی فضا به عنوان مهمترین وظیفه جغرافیای سیاسی دارند. پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، به دنبال شناسایی ریشه های جغرافیای سیاسی در نهج البلاغه بوده و در پی ترسیم چارچوب جغرافیای سیاسی از دیدگاه امام علی (ع) است.به علت گستره وسیع موضوعات در جغرافیای سیاسی، این پژوهش به چهار موضوع که بیشتر جنبه بنیادین دارد می پردازد. به عبارت دقیق تر، نوع رویکرد فلسفی و هستی شناسانه حضرت به جهان (جغرافیای طبیعی و جغرافیای انسانی)، چگونگی ساختار معرفت شناسی و هستی شناسی از نگاه امیرالمومنین، الگوی مطلوب حکومتی مورد نظر اسلام و همچنین نگاه حضرت به مفاهیم اساسی جغرافیای سیاسی همچون سازماندهی سیاسی فضا، ملت، قلمرو، مشروعیت و... می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد رویکرد فلسفی حضرت علی (ع) رئالیستی، غالب تبیین های حضرت از نوع علّی و همینطور غایی و نوع ساختار حکومتی مدنظر اسلام و به تبع آن امیرالمومنین (ع)، بسیط غیرمتمرکز است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مبانی انسانی پیشرفت سیاسی از دیدگاه اسلام

با بررسی مکاتب مختلف توسعة سیاسی، می‌توان ‌گفت؛ نگرش تک ساحتی و کاملا ماتریالیستی به انسان بر اساس اصل اومانیسم، یکی از مهم ترین مبانی آنها می­باشد. در این تلقی از توسعه سیاسی، دین و گزاره های اخلاقی، به­عنوان مانعی در راه توسعه سیاسی حذف می­شود و این امر، معنایی کاملا مادی و این جهانی پیدا می­کند. اما در اندیشه اسلامی، هدف غایی پیشرفت سیاسی، دست‌یابی بشر به تعالی و تکامل همه جانبه و مقام خلیفه...

full text

مدیریت ارتباط با مشتری از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه

یکی از مطالبات به حق جامعۀ ما سی و هفت سال پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، استقرار ارزش‌های ناب اسلامی در تمامی شئون جامعه به‌ویژه تصمیم‌گیری‌های حوزۀ اقتصادی و بازرگانی است. هدف پژوهش حاضر تبیین و شناسایی مؤلفه‌ها و اصول مشتری‌مداری و ارتباط با مشتری از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه خواهد بود. تحقیق حاضر از لحاظ هدف کاربردی است و در زمرۀ پژوهش‌های توصیفی از شاخۀ پیمایشی قرار می‌گیرد. برای گردآ...

full text

مبانی دادرسی وادله اثبات دعوا از دیدگاه امام علی(ع) با تأکید بر نهج البلاغه

بی تردید یکی از مهمترین شئون نظام های اجتماعی و حکومتی، دادرسی و داوری است و از آنجا که بارزترین جلوه عدالت در امر دادرسی نمایان می شود، بر اهمیت و حساسیت آن افزوده گشته است. همچنان در نظام اسلامی، این مهم مورد تأکید قرار گرفته، به گونه ای که از جمله شئون رسمی ولایت معرفی شده است. برای توفیق در این امر مهم و اجرای عدالت در زمینه دادرسی ضروری است مبانی و اصول دادرسی و ادله قابل قبول در محاکم شنا...

15 صفحه اول

مبانی هم‌گرایی اسلامی در نهج البلاغه

اتحاد مسلمانان از موضوعات مورد توجه قرآن کریم و سایر متون اسلامی از جمله نهج البلاغه است. این دعوت مبناهایی از قبیل وجود، خدا، جهان، انسان و وظیفه‌شناختی دارد. مبانی توجیه کنندگان نظری یک اندیشه یا یک اقدام‌اند. البته ضرورتی ندارد که همه مبانی به بیان درآیند، بلکه از نحوه دعوت و عمل می‌توان به بازخوانی آنها توفیق یافت. در این مقاله ربط و نسبت این مبانی بررسی شده‌اند. این مبانی...

full text

مفهوم و مبانی صلح در نهج البلاغه

دستیابی به صلح، همواره یکی از آرمانهای بشری در طول تاریخ بوده است. با این وجود، درک و برداشت افراد و جوامع مختلف از مفهوم صلح بسیار متفاوت است و با فرهنگها و مبانی معرفتی متنوعی، معانی و شاخصه­‌های مختلفی را از صلح ارائه نموده­‌اند. در مغرب زمین، کانت بر مبنای آموزه­‌های معرفتی و انسان­‌شناسانه خود و مکتب اومانیسم، دریافتی حداقلی و پراگماتیکی از صلح، در چهارچوب اخلاق و دموکراسی مطرح می­‌کند، در...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه (علمی - پژوهشی)

Publisher: دانشگاه بوعلی سینا

ISSN 2345-5233

volume 3

issue 10 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023